Energie is één van de belangrijkste thema’s van de 21^ste eeuw. De energieproblematiek wordt elk jaar complexer en de uitdagingen van de beschikbaarheid en de toegang tot energie, tegen betaalbare prijzen en voor alle verbruikers, worden dag na dag groter. Slechts enkele ogenblikken van onzekerheid van de energiebevoorrading zijn immers voldoende om glashelder aan te tonen hoe onverwacht kwetsbaar en afhankelijk we zijn van energie, en dit op alle vlakken.

Het Directiecomité van de CREG, ondersteund door een team van enthousiaste medewerkers, neemt deze uitdagingen bijzonder ter harte. Binnen het veranderende kader krijgt de CREG steeds meer taken toegewezen. In haar werking onderscheidt de CREG drie strategische assen: de geliberaliseerde activiteiten, de gereguleerde activiteiten en de flexibiliteit van het energiesysteem.

Voor wat betreft de geliberaliseerde activiteiten bestaat de missie van de CREG erin om via permanente monitoring de marktwerking te verbeteren met het oog op de belangen van de verbruikers. De CREG bouwt verder aan maatregelen om de energiemarkten toegankelijker en eenvoudiger te maken. Voor de kleinhandelsmarkt zag de CREG in 2014 onder meer toe op de correcte toepassing van het charter voor goede praktijken voor prijsvergelijkingswebsites door de dienstenleveranciers die dit in 2013 onderschreven hadden. In juni publiceerde zij een evaluatierapport van het vangnetmechanisme (dat op 1 januari 2013 in het leven werd geroepen) waaruit blijkt dat er geen marktverstorend effect is opgetreden en dat de prijzen in België zijn geëvolueerd naar het gemiddelde van de buurlanden. De CREG monitort ook op permanente basis elk van de onderdelen van de energieprijs in België aangezien dit een basiselement is voor een prijsvergelijking door de gebruiker. Het startschot voor het beter informeren van kmo’s en zelfstandigen – een strategische doelstelling van de CREG – werd gegeven middels een workshop in december.

Qua monitoring van de groothandelsprijzen heeft de CREG in 2014 verschillende studies uitgevoerd over de mechanismen voor vastlegging van de energieprijzen in de leveringscontracten van grote industriële afnemers. Ze doet dit met het oog op het nemen van maatregelen en initiatieven in geval ze onregelmatigheden zou vaststellen. Ze besteedt eveneens bijzondere aandacht aan de weerslag van de evoluties van de groothandelsmarkten op de kleinhandelsmarkten.

Kleine en middelgrote consumenten hebben traditioneel minder aandacht voor de tweede as, de regulering van de transmissienetactiviteiten. Het gaat hier nochtans over een strategische taak met als einddoel de gebruiker optimale prijzen en diensten te waarborgen. Via haar regulerende bevoegdheden – zoals de goedkeuring van de tariefmethodologie en de nettoegangstarieven, de goedkeuring van de werkingsregels en de controle van de rekeningen – zorgt de CREG er mede voor dat netbeheerders op de meest rendabele wijze veilige en bedrijfszekere netten gericht op de verbruikers ontwikkelen. In dit kader heeft de CREG midden 2014 haar ontwerp voor tariefmethodologie voor de regulatoire periode 2016-2019 vastgelegd. Dit gebeurde in constructief overleg met zowel Fluxys Belgium en Fluxys LNG voor de gasinfrastructuur als met Elia System Operator voor het elektriciteitstransmissienet. Na consultatie van de marktspelers resulteerde dit eind 2014 in de methodologie voor het bepalen van de transporttarieven. Deze nieuwe methodologie is het eerste volwaardige tarifair kader dat de CREG zelf heeft ontworpen. Ze introduceert een aantal nieuwe elementen die onder andere bijdragen aan de objectiviteit en de tarifaire transparantie en bevat ook een aantal incentives voor de netbeheerder gericht op kostenbeheersing en de kwaliteit van de dienstverlening.

De derde as, ten slotte, richt zich op de begeleiding van de energietransitie. Het is aan de CREG om maximale ontwikkeling van flexibiliteit op de Belgische markt te promoten maar wel binnen een kader van doeltreffende marktmechanismen én met oog voor innovatie. Om de energiebevoorradingszekerheid van het land veilig te stellen, besliste de overheid begin april 2014 om een strategische reserve aan te leggen die kan aangesproken worden op piekmomenten gedurende de winterperiode. Vanuit haar wettelijke bevoegdheden in dit specifieke dossier én haar rol als raadgever van de overheid, bracht de CREG advies uit over het al dan niet manifest onredelijk zijn van de prijs van de door de netbeheerder voorgestelde combinatie van offertes. In haar studie ‘De Belgische groothandelsmarkt bij stroomschaarste en stroomtekort’ concludeert de CREG dat een groot deel van de risico’s voor bevoorradingszekerheid kunnen worden opgevangen door een goed werkende energiemarkt en een efficiënt netbeheer. Op het gebied van offshore energie heeft de CREG de verschillende mogelijkheden bestudeerd voor de ontwikkeling van een offshore netwerk en de aansluiting van de windparken. Ze heeft de marktpartijen rond de tafel gebracht om dit project van hernieuwbare energie – onmisbaar binnen een evenwichtige energiemix – van start te laten gaan.

Deze derde as kan niet los gezien worden van de internationale context. Op Europees niveau werd 2014 herhaaldelijk naar voor geschoven als hét scharnierjaar voor de verwezenlijking van de eengemaakte Europese energiemarkt. Via intense samenwerking op bilateraal, regionaal (in de Europese zin van het woord) en Europees niveau streeft de CREG naar een optimale integratie van het reguleringskader rond de Belgische elektriciteits- en aardgasmarkten. De uitdagingen zijn divers: er is de noodzaak om te werken in overeenstemming met de bestaande wetgeving; tegelijk moet men de energiesystemen toelaten zich voor te bereiden op een koolstofarme toekomst en moet de eindafnemer ten volle de vruchten kunnen plukken van het liberaliseringsproces.

In het kader van haar dagelijkse regelgevende praktijk is het aan de CREG om de centrale rol op zich te nemen en zo in een geest van permanente dialoog en zonder afbreuk te doen aan haar onafhankelijkheid de nodige keuzes te evalueren, te realiseren en te coördineren tussen de verschillende belangen die zich stellen in het kader van de ingewikkelde dynamiek van de integratie van de Belgische energiemarkten met als enig einddoel het algemeen belang van het land en van de Belgische verbruiker. Als analyses van de Europese Commissie het voorbije jaar duidelijk aantoonden dat er een daling is van het aantal klachten, een toegenomen vertrouwen en een breder aanbod, en dat dit aan de basis ligt van een stijgende ranking van België op het Europese scorebord van consumentenmarkten, dan is dit voor de CREG het signaal om ook naar de toekomst te blijven inzetten op geïntegreerde oplossingen door samenwerking en overleg over de grenzen heen.